Problemy współczesnej penitencjarystyki

obowiązkowe

Wykład

A. Wymagania formalne – podstawowa wiedza z przedmiotów: pedagogika resocjalizacyjna, patologie społeczne

B. Wymagania wstępne – zgodnie z założeniem programowym - znajomość specyfiki pracy resocjalizacyjnej

Cele przedmiotu

1. Celem głównym jest: zapoznanie studentów z najważniejszymi zagadnieniami i wyzwaniami współczesnej penitencjarystyki. W tym z definicjami przestępczości, etiologią i analizą wybranych wskaźników.

2. Przybliżenie studentom problematyki agresji na tle współczesnych teorii osobowości.

3. Zapoznanie z podejściami dotyczącymi ofiary i procesu wiktymizacji. 4. Przekazanie informacji o instytucjach izolacyjnych i skutkach procesu prizonizacji

5. Przybliżenie alternatyw dla istniejących modeli systemów penitencjarnych

Treści programowe

A. Problematyka wykładu

1. Analiza aktów prawnych dotyczących pracy ze skazanymi i tryb modyfikacji kary pozbawienia wolności.

2. Definicje przestępczości etiologia i analiza wskaźników

3. Problematyka agresji i współczesne teorie osobowości i zachowań agresywnych

4. Zjawisko przestępczości w ujęciu socjologicznych – przegląd wybranych teorii

5. Wybrane ujemne zjawiska społeczne o potencjale kryminogennym

6. Determinanty zjawisk przestępczych

7. Wybrane aspekty profilaktyki kryminologicznej

8. Alternatywne modele postępowania penitencjarnego i rozwiązań systemowych w tym zakresie

9. Wybrane aspekty bieżącego dyskursu medialno-społecznego dotyczącego problematyki penitencjarnej w Polsce i na świecie.

B. Problematyka ćwiczeń

1. Analiza dokumentacji prowadzonej wobec osadzonych i osób poddanych procesowi resocjalizacji

2. Zapoznanie ze specyfiką pracy kuratora sądowego i wychowawcy

3. Wywiad z osobą poddaną resocjalizacji lub pracującą z osadzonymi w ZK lub Areszcie Śledczym /wizyta edukacyjna

4. Analiza zjawiska prizonizacji i jej przejawów (wzorców zachowania) w warunkach izolacji (podkultura więzienna)

5. Omówienie zjawiska stygmatyzacji oraz metod probacji, w tym współpracy z MOPS, GOPS i PCPR

Wykaz literatury

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć

 Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Arche, Gdańsk 2003

 Hołyst B., Kryminologia, oraz: Wiktymologia, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa (2007).

 E. Aronson, Człowiek – istota społeczna, PWN Warszawa 2001

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90 poz. 557 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 396)

• Ustawa z dnia 25 maja 2012 r. o zmianie ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta ( 2 wybrane pozycje)

Kawula S., Człowiek w relacjach socjopedagogicznych, Toruń 2004.

Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Arche, Gdańsk 2003

Szczygieł G., Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym, Temida 2, Białystok 2002

B. Literatura uzupełniająca

 Ambrozik W. Czynniki społecznej readaptacji byłych przestępców, w: Urban B., Stanik J. (red.): Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna. T. 2. PWN. Warszawa 2007.

 Bulenda T., Musidłowski R. (red.), System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce, Instytut Wymiaru Spra-wiedliwości, Warszawa 2003.

 Bauman Z., Życie na przemiał, Kraków 2005.

 Beck U., Społeczeństwo ryzyka, Warszawa 2004.

Wiedza

W odniesieniu do efektów wzorcowych (K_W10, K_W11, K_W13) i efektów obszarowych (S2P_W02,S2P_W03, S2P_W07, H2P_W01, S2P_W08)

następujące efekty przedmiotowe:

Student, studentka:

ma uporządkowaną wiedzę o celach, organizacji, funkcjonowaniu instytucji penitencjarnych, pogłębioną w wybranych zakresach zgodnie z problematyką pedagogiki resocjalizacyjnej. Dysponują podstawową wiedzą na temat placówek resocjalizacyjnych w Polsce i w innych państwach.

rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii w odniesie-niu do praktyki pedagogicznej, w kontekście wieloczynnikowych teorii przestępczości (socjologicznych i biopsychicznych), opisuje współczesne teorie agresywności i przestępczości, identyfikuje konsekwencje przestępczości dotyczące ofiar i sprawców, rozpoznaje kategorie sprawców przestępstw, charakteryzuje rodzaje przestępstw i wykroczeń, rozróżnia trudności adaptacyjne osadzonych i nieletnich wobec których zastosowano środek wychowawczy w postaci umieszczenia w placówce resocjalizacyjnej, potrafi określić prawidłowości regulujące izolowane życie skazanych w ZK (grypsera).

ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących, w tym czynników społecznych (więzi społeczne) i osobowościowych wpływających na przestępczość, zna podstawowe zasady etyki w resocjalizacji.

Umiejętności

W odniesieniu do efektów wzorcowych (K_U05, K_U09, K_U10, K_U14) i efektów obszarowych (S2P_U02, S2P_U03, S2P_U05, H2P_U10, S2P_U04, S2P_U07, H2P_U06, H2P_U07

następujące efekty przedmiotowe:

Student, studentka:

posiada pogłębione umiejętności prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierania ich rozbudowaną argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów, kierując się przy tym zasadami etycznymi

potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów pedagogicznych i prognozować przebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań w określonych obszarach praktycznych, w tym projektuje plan pracy resocjalizacyjnej i mierzy jej efekty, proponuje alternatywne rozwiązania we współpracy z innymi instytucjami pomocowymi,

organizuje plan pracy z rodziną osoby poddanej resocjalizacji, dowodzi skuteczności oddziaływań resocjali-zacyjnych dotyczących recydywistów penitencjarnych, wyprowadza wnioski na podstawie twierdzeń, prze-widuje efekty pracy wychowawczej,

potrafi wybrać i zastosować właściwy dla danej działalności pedagogicznej sposób postępowania, potrafi dobierać środki i metody pracy w celu efektywnego wykonania pojawiających się zadań zawodowych w obszarze pedagogiki resocjalizacyjnej, w szczególności wybiera sposób indywidualizacji pracy ze skazany-mi, konstruuje IPET dotyczący nieletnich lub IPR dotyczących dorosłych skazanych, analizuje zasoby i nie-dostatki skazanych opuszczających ZK, ocenia własny potencjał zawodowy, rozpoznaje motywy lub przy-czyny powrotności do przestępczości oraz modelowania wzorców niedostosowania społecznego

posiada pogłębione umiejętności w zakresie oceny jakości usług związanych z działalnością resocjalizacyjną, wykrywa słabe punkty systemu opieki i resocjalizacji, ustala kryteria pomocy postpenitencjarnej w kontek-ście dostępnych możliwości pracowników służb, potrafi scharakteryzować sytuację różnych mniejszościo-wych grup podlegających procedurze penitencjarnej np. młodocianych, dzieci kobiet – także na tle sytuacji w innych kulturach i krajach, umie pracować w zespole.

Kompetencje

W odniesieniu do efektów wzorcowych (K_K03, K_K07) i efektów obszarowych

(H2P_K01, S2P_K02, H2P_K02) następujące efekty przedmiotowe:

Student, studentka:

docenia znaczenie nauk pedagogicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w środowiskach spo-łecznych, ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu penitencjarystyki i pedagogiki resocja-lizacyjnej i budowania w tym zakresie warsztatu pracy pedagoga, w szczególności ma świadomość swojej wiedzy, zachowuje ostrożność w wyrażaniu opinii nt skuteczności resocjalizacji w warunkach ZK, lub w warunkach dozoru kuratorskiego, zachowuje otwartość na przejawy humanitaryzmu, indywidualizacji i per-sonifikacji założeń resocjalizacyjnych w pracy ze skazanymi, dyskutuje nt stygmatyzacji społecznej skaza-nych i trudności związanych z powrotnością do społeczności,

jest wrażliwy na problemy edukacyjne, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w danej dziedzinie, oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania pedagogiczne, w tym wykazuje odpowiedzialność za głoszone tezy i argumenty, jest kreatywny, angażuje się w pracę indywidualną i zespołową, przestrzega poczynionych ustaleń, chętnie podejmuje się wystąpień na forum

A. Sposób zaliczenia

 wykład – egzamin

 ćwiczenia – zaliczenie z oceną B.

Formy zaliczenia

 egzamin pisemny z pytaniami otwartymi i dłuższą wypowiedzią pisemną

 ćwiczenia - przygotowanie pracy pisemnej wraz z przeprowadzeniem badań dotyczących IPR–ów (pla-nów pracy resocjalizacyjnej) i prezentacja ich wyników na forum lub przygotowanie projektu edukacyjnego re-socjalizacyjnego wraz z oceną efektów

C. Podstawowe kryteria

 znajomość treści objętych problematyką wykładu,

 umiejętność wykorzystania materiałów źródłowych w dyskusji i podczas egzaminu

 ocena kompetencji komunikacyjnych

 obecność na zajęciach (1 nieobecność dopuszczalna, wg regulaminu studiów)

 prawidłowe przygotowanie pracy pisemnej